Wincenty Florek wychowany w duchu zakopiańskiego modernizmu, twórca niezwykłej wrażliwości i mistrz wyrazu – pozostawił po sobie dzieło, które do dziś porusza swoją intensywnością, formą i milczącą obecnością.
Wystawa „Forma obecności” ukazuje przekrój jego dojrzałej twórczości, w której materia – przede wszystkim drewno – staje się nośnikiem duchowości, pamięci i wewnętrznych przeżyć.
Wykształcony w słynnej zakopiańskiej „Szkole Kenara”, a następnie na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i w łódzkiej Szkole Filmowej, Florek łączył elementy tradycji i nowoczesności, materii i gestu, rzeźby i narracji. Współpracował z takimi mistrzami jak Antoni Kenar, Antoni Rząsa, Władysław Hasior czy Stanisław Kulon – i choć każdy z nich odcisnął ślad w jego postawie artystycznej, Florek wypracował swój indywidualny styl, organiczną, często antropomorficzną formę, pełną wewnętrznego napięcia i poetyckiego skupienia.
Tytuł wystawy – „Forma obecności” – odnosi się do fundamentalnego wymiaru jego twórczości: obecności człowieka, który nie zawsze ukazany jest wprost, lecz ujawnia się poprzez gest, skrót, znak, pustkę, wycięcie. To rzeźba „żywa”, oddychająca – pozostająca w relacji z widzem, przestrzenią i czasem.
Styl zakopiański, z którego wyrasta artysta, widoczny jest w jego pracach nie w dosłownych cytatach z podhalańskiej ornamentyki, lecz jako wewnętrzna postawa – duch głęboko zakorzeniony w naturze i człowieku. To styl, który szuka esencji – w drewnie, którego nie podporządkowuje, lecz z którym współpracuje. Florek traktował materiał z szacunkiem, wsłuchiwał się w jego strukturę, rysunek słojów, ukryty rytm. Jego rzeźby – choć często współczesne w formie – noszą w sobie archetypiczną siłę: są jak relikty kultu, obiekty duchowe, niekiedy symboliczne, niekiedy groteskowe, zawsze intensywne.
Wystawa prezentuje prace z różnych etapów jego działalności – od form biomorficznych i otwartych po bardziej syntetyczne i figuralne. Widać tu zarówno inspiracje rzeźbą nowoczesną, jak i silny wpływ kultury ludowej i sztuki teatralnej. Florek często budował swoje dzieła na granicy jawy i snu, materii i wyobraźni, ciszy i emocji.
„Forma obecności” to zaproszenie do spotkania z tym światem – pełnym duchowości, głębi i nieoczywistego piękna.
Wincenty Florek urodził się w 1942 roku w Tarnowie, zmarł w 1995 roku w Warszawie. Był rzeźbiarzem o wyjątkowej wrażliwości formalnej, łączącym tradycję szkoły zakopiańskiej z nowoczesnym myśleniem o formie i materii. W latach 1957–1964 kształcił się w słynnej „Szkole Kenara” – Państwowym Liceum Technik Plastycznych w Zakopanem, gdzie uczyli go tacy mistrzowie jak Antoni Kenar, Antoni Rząsa, Władysław Hasior i Tadeusz Brzozowski. Studia wyższe kontynuował na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (1964–1970), pracując w pracowniach prof. Ludwiki Nitschowej, Mariana Wnuka, Stanisława Słoniny i Stanisława Kulona. W latach 1970–1974 odbył dodatkowe studia na Wydziale Reżyserii Filmowej w łódzkiej Szkole Filmowej, gdzie uczyli go m.in. Jerzy Bosak i Janusz Rybkowski.
Jako artysta debiutował w 1971 roku, zdobywając I nagrodę w prestiżowym konkursie „Debiut ASP” w Starej Kordegardzie w Warszawie. W kolejnych latach wielokrotnie nagradzany był w konkursach rzeźbiarskich – m.in. zdobył III nagrodę w konkursie „200 lat USA” (1975), wyróżnienia w konkursach „Rzeźba inspirowana Warszawą” (1975) i „400 dzieł na 400-lecie Zakopanego” (1978), brązowy medal na VII Biennale „Sport w Sztukach Pięknych” w Barcelonie (1979), a także wyróżnienia na Festiwalu Sztuki „Zachęta” (1981) i III Biennale Małych Form Rzeźbiarskich w Poznaniu, gdzie także otrzymał brązowy medal.
Jego twórczość obejmowała zarówno rzeźby kameralne, jak i realizacje plenerowe – m.in. „Narodziny kolumny” (1979, metal, Ursus), „Biocenoza” (1980, marmur, Skierniewice), rzeźbę nagrobną w Oslo (1984) oraz „Nadzieja” (1988, kamień, Rainshardsdorf, Niemcy). Prace Wincentego Florka znajdują się w zbiorach Muzeum Sztuki Współczesnej w Łodzi, Muzeum Sztuki Współczesnej w Barcelonie, Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, Muzeum Sztuki Medalierskiej we Wrocławiu oraz w kolekcjach prywatnych w Polsce, Norwegii, Holandii, Szwajcarii, Francji, USA, Niemczech, Szwecji i na Słowacji.
W ciągu swojej kariery uczestniczył w 64 wystawach indywidualnych i zbiorowych w kraju i za granicą. Czynnie działał na rzecz środowiska artystycznego – był komisarzem generalnym, jurorem i uczestnikiem wielu konkursów. Czterokrotnie otrzymał stypendium Ministra Kultury i Sztuki. Pełnił ważne funkcje w strukturach Związku Polskich Artystów Plastyków. Za swoją działalność artystyczną został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi. Głównymi materiałami jego twórczości były drewno, kamień i glinka ceramiczna, z których potrafił wydobyć zarazem ekspresję i skupienie, formę i duchowość.
